Bouwen in het Natuurnetwerk Nederland (NNN), 2012 - 2023
Voor de analyse van woningbouw in natuurgebieden hebben we gekeken naar het Natuurnetwerk Nederland (NNN), dat planologisch beschermd is. Hiervoor hebben we gegevens uit de ruimtelijke verordeningen van de provincies gebruikt. Tussen 2012 en 2023 zijn er gemiddeld 852 woningen gerealiseerd binnen de NNN-grenzen. Dit is een lichte stijging ten opzichte van de voorgaande meting (tussen 2012 en 2020) van 823 woningen.
Deze toename is deels te verklaren door een aanpassing in de analysemethode, waarbij woningen zijn hergeclassificeerd en de berekening is gebaseerd op een gemiddelde met tussenliggende perioden van 2 jaar. De meeste woningen in het NNN zijn gebouwd in de provincies Utrecht (340 woningen), Zuid-Holland (142 woningen) en Limburg (94 woningen). In het laatste jaar kwamen daar respectievelijk nog 42, 23 en 2 woningen bij.
Hiervoor is gekeken naar de NNN-contouren op de peildatum 1 januari 2023. De grote wateren en gebieden bestempeld als zoekgebied voor NNN zijn buiten beschouwing gebleven omdat woningbouw hier niet aan de orde is.
Begrenzing van de Ecologische Hoofdstructuur en het Natuurnetwerk Nederland
Het Natuurnetwerk Nederland (NNN), voorheen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), is een netwerk van bestaande en beoogde natuurgebieden en werd in 1990 geïntroduceerd in het Natuurbeleidsplan van het ministerie van LNV. De EHS zag rond 1990 het licht, en was in eerste instantie getekend voor een groter areaal dan het totale aantal beoogde natuur. Omdat deze gebieden in de SVIR wel planologische bescherming kenden, spreken we van bruto planologische EHS. Sindsdien is de begrenzing van deze beleidscategorie voortdurend bijgesteld. Bij deze indicator 'Bouwen in het Natuurnetwerk Nederland' gaat het om het NNN voor zover dat planologisch is beschermd. Het rijksbeleid biedt in het BARRO geen planologische bescherming; dat doen de twaalf provincies in hun ruimtelijke dan wel omgevingsverordeningen. Bij deze 'planologisch beschermde NNN' kan het een iets groter areaal betreffen dan bij de NNN zoals die voor grondverwerving, inrichting van natuurgebieden of beheer van natuur is opgenomen in de Voortgangsrapportage Natuur (IPO) (Aandeel beschermde natuurgebieden in Nederland, 2022). Sommige provincies hebben er bij de herijking namelijk voor gekozen om delen van de eerdere EHS - waarvoor door de bezuiniging van de Rijksoverheid geen financiën meer beschikbaar waren - toch planologisch te blijven beschermen tegen verstedelijking.
Woningbouw in het Natuurnetwerk Nederland
In de gebieden die op 1 januari 2023 deel uitmaakten van het NNN, zijn er in de periode 2012-2023 gemiddeld 852 woningen bijgekomen. Dit zijn relatief kleine aantallen per gemeente. Soms gaat het echter om de toevoeging van een complete woonwijk, zoals op het voormalige vliegbasis Soesterberg.
In de gebieden die op 1 januari 2020 deel uitmaakten van het NNN, ging het in de meeste gevallen van de woningen uit deze periode niet om verspreide bebouwing, maar om een cluster van nieuwe woningen aan de rand van een NNN-gebied. Hoewel het meestal om nieuwbouw gaat, is dit niet altijd het geval. Zo zijn er in de periode 2012-2021 in één situatie 130 woningen gerealiseerd door de ombouw van een villa tot een verzorgingstehuis. De herbestemming van vliegbasis Soesterberg in de provincie Utrecht is ook opvallend. Soms gaat het om kleine stukken NNN-gebied waarvan de kartering nog niet volledig is aangepast na recente veranderingen in het landschap, bijvoorbeeld een voormalige uiterwaard die door dijkverlegging nu binnendijks ligt. Daarnaast kunnen herbestemmingen van recreatiewoningen tot veranderingen leiden.
Gemiddeld over de periode 2012-2023 zijn er jaarlijks ongeveer 75 woningen bijgekomen binnen het NNN, waarbij duidelijk periodes zichtbaar zijn waarin meer of minder gebouwd wordt.
Bronnen
Deze indicator is afkomstig van het Compendium voor de Leefomgeving (CLO). Voor de volledige indicator en eventueel een actuelere versie kunt u deze indicator in het CLO bezoeken.